Jedną z najpowszechniejszych przyczyn konsultacji weterynaryjnych Waszych zwierzaków są rany. Najczęściej spowodowane są urazami, nieszczęśliwymi wypadkami, pogryzieniami, ale są też nieodzownym skutkiem zabiegów operacyjnych.
Ich gojenie jest złożonym procesem, który wymaga czasu, cierpliwości, i często odpowiednio dobranego, przemyślanego leczenia. W dzisiejszym artykule postaramy się zapoznać Was z fascynującym procesem gojenia tkanek!
Rany w gabinecie weterynaryjnym najczęściej dzielimy na:
- Zamknięte (dotyczą tkanek powierzchownych, najczęściej tylko powierzchniowych warstw skóry, naskórka), otwarte (dotyczą skóry oraz tkanek głębszych np. ścięgien, mięśni, naczyń krwionośnych)
- Czyste, skażone i brudne
Weryfikacja rany w oparciu o ten podział pozwala nam na szybkie podjęcie decyzji, co do pierwszych działań klinicznych związanych z leczeniem uszkodzenia.
Proces gojenia się ran składa się z trzech najważniejszych etapów:
- Faza zapalenia, a więc oczyszczania rany
- Faza proliferacji, a więc ziarninowania i naprawy tkanek
- Faza tworzenia blizny, a więc dojrzewania
Faza zapalenia
Następuje bezpośrednio po zranieniu skóry. Na tym etapie zauważamy obrzęk, zaczerwienienie, podniesienie temperatury zranionej okolicy – są to typowe objawy procesu zapalnego, który jest nieprzyjemny dla zwierzęcia, ale bardzo pożądany dla organizmu. Komórki zapalne mają teraz szansę przejść z naczyń krwionośnych do miejsca zranienia i „zająć się” oczyszczaniem i naprawą uszkodzenia. Na tym etapie najczęściej dochodzi do naturalnego zatrzymania krwawienia poprzez utworzenie skrzepu krwi.
Faza proliferacji
Na tym etapie dochodzi do tworzenia „nowej” tkanki – ziarniny, powstania nowych naczyń krwionośnych oraz pokrycia blizny naskórkiem. Najistotniejszymi komórkami, biorącymi udział w procesach regeneracji na tym etapie są fibroblasty, komórki śródbłonka oraz keratynocyty. Nowe naczynia krwionośne, które teraz powstają wspomagają gojenie poprzez dostarczanie tlenu i składników odżywczych do tkanki. Nowy naskórek, który powstaje na tym etapie chroni wnętrze rany przed zanieczyszczeniem, zakażeniem oraz przed szkodliwym promieniowaniem UV.
Faza tworzenia blizny
Na tym etapie wyraźnie widzimy zmniejszenie zaczerwienienia, następuje przebudowa kolagenu i powstanie blizny. Ostatecznie blizna ma w przybliżeniu 70-80% wytrzymałości na rozciąganie w porównaniu ze zdrową skórą przed uszkodzeniem.
Pamiętajmy o tym, że każda z powyższych faz jest nieodłącznym elementem procesu gojenia rany i nie jesteśmy w stanie ich znacząco skrócić. Oczywiście, możemy wspomagać gojenie różnego rodzaju preparatami, a nawet lekami wspomagającymi oczyszczanie rany, ukrwienie i tworzenie blizny.
Jednak cierpliwość, konsekwencja i utrzymywanie rany w czystości bardzo często są najważniejszymi czynnikami warunkującym prawidłowy przebieg gojenia.