PRA (Progressive Retinal Atrophy, czyli postępujący zanik siatkówki) to choroba oczu, która dotyka psy i koty, prowadząc do stopniowej utraty wzroku. Choroba jest genetyczna i możliwa do zatrzymania tylko przy wczesnym wykryciu , co czyni ją szczególnie trudną dla opiekunów. Mimo że PRA rozwija się powoli, ostatecznie prowadzi do całkowitej ślepoty. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy i możliwości radzenia sobie z tą chorobą.
1. Co to jest PRA?
PRA to schorzenie genetyczne, które dotyczy siatkówki – cienkiej warstwy światłoczułych komórek w oku, odpowiedzialnej za przetwarzanie obrazów na impulsy nerwowe przesyłane do mózgu. U zwierząt z PRA komórki fotoreceptorowe (pręciki i czopki) ulegają degeneracji. Proces ten rozpoczyna się zwykle od utraty zdolności widzenia w słabym świetle, a kończy na całkowitej ślepocie.
PRA występuje w dwóch głównych formach:
• Forma dziedziczna u psów – jest bardziej powszechna, zwłaszcza u niektórych ras, takich jak labradory, pudle, cocker spaniele, czy border collie.
• Forma sporadyczna u kotów – PRA u kotów występuje rzadziej i zwykle rozwija się u kotów dorosłych. W niektórych przypadkach może być związana z niedoborem tauryny, choć zdarza się też u kotów, które mają ją w diecie w odpowiednich ilościach.
2. Objawy PRA u Psów i Kotów
PRA jest schorzeniem, które rozwija się powoli, dlatego jej objawy początkowo mogą być trudne do zauważenia. Do najczęstszych objawów należą:
• Pogorszenie widzenia o zmierzchu – pierwszy objaw PRA to zazwyczaj trudności z widzeniem przy słabym świetle, co jest szczególnie widoczne podczas spacerów wieczorem.
• Dalsze pogorszenie wzroku – z czasem zwierzę zaczyna mieć trudności z widzeniem także w jasnym świetle.
• Rozszerzenie źrenic – właściciele mogą zauważyć, że źrenice ich pupili są rozszerzone nawet przy dużej ilości światła.
• Odbicie światła – oczy mogą silniej odbijać światło niż zazwyczaj.
W miarę jak choroba postępuje, zwierzęta stają się całkowicie ślepe. Proces ten jest zwykle bezbolesny, dlatego zwierzęta często przystosowują się do swojej sytuacji, wykorzystując inne zmysły.
3. Diagnoza PRA
Diagnozowanie PRA może być trudne, szczególnie we wczesnych stadiach. Doktor Szulc ocenia stan siatkówki przy użyciu specjalistycznego
sprzętu, takiego jak oftalmoskop, a także wykonuje badanie elektroretinograficzne (ERG), które mierzy aktywność elektryczną siatkówki.
W przypadku psów, szczególnie tych z predyspozycjami genetycznymi, możliwe jest również wykonanie testów genetycznych. Pozwalają one określić, czy zwierzę jest nosicielem genu PRA, co może być przydatne zwłaszcza w hodowlach.
4. Czy PRA można leczyć?
Obecnie istnieje terapia RETIREGEN.
5. Jak wspierać zwierzę z PRA?
Chociaż ślepota związana z PRA często przy zbyt późnym wykryciu jest nieodwracalna, zwierzęta często dobrze przystosowują się do życia bez wzroku. Warto jednak wspierać psa lub kota w procesie adaptacji:
• Bezpieczeństwo w domu – usunięcie przeszkód i potencjalnych zagrożeń z domu to kluczowy krok, który ułatwi zwierzęciu poruszanie się.
• Ruch i rutyna – nie zmieniaj lokalizacji misek, legowiska czy kuwety, aby zwierzę mogło poruszać się intuicyjnie.
• Wsparcie emocjonalne – zwierzęta ociemniałe potrzebują więcej uwagi i cierpliwości. Unikaj nagłych dźwięków i pozwól zwierzęciu przyzwyczaić się do nowego otoczenia.
6. Profilaktyka – Jak chronić rasowe psy i koty?
Najważniejszym elementem profilaktyki PRA jest odpowiedzialna hodowla. Właściciele hodowli psów, zwłaszcza tych narażonych na PRA, powinni testować swoje zwierzęta na nosicielstwo genu PRA i unikać krzyżowania osobników z predyspozycjami. Dla kotów ważne jest także zadbanie o odpowiednią ilość tauryny w diecie, zwłaszcza u młodych osobników.
Dodatkowo wizyty okulistyczne raz do roku, gdzie lekarz może na wczesnym etapie zdiagnozować chorobę i zaproponować terapię RETIREGEN.
Podsumowanie
PRA to choroba, która wciąż stanowi wyzwanie zarówno dla właścicieli zwierząt, jak i dla lekarzy weterynarii. Odpowiednia diagnostyka i profilaktyka mogą pomóc zmniejszyć ryzyko jej rozwoju w przyszłości. Pamiętajmy też, że że dla psa czy kota utrata wzroku nie oznacza końca radosnego życia – zwierzęta te mogą przystosować się do nowych warunków, a ich opiekunowie mogą odegrać kluczową rolę w ich wspieraniu.
