Niestety, problem alergii pokarmowej spędza sen z powiek nie tylko ludziom, ale również naszym zwierzęcym towarzyszom – dosłownie, badania jasno wskazują na to, że objawy świądu skóry są najbardziej odczuwalne nocą. Określenie, czy problemy trawienne u Twojego psa są rezultatem alergii pokarmowej, nietolerancji, a może zwykłego zatrucia pokarmowego przysparza często wielu problemów.
Co to jest alergia i jak się objawia?
Alergia zawsze jest nieprawidłową, nadmierną reakcją układu odpornościowego na niektóre białka. Jedną z jej form jest alergia pokarmowa – na białka znajdujące się w pożywieniu.
Organizm, który cierpi na alergię reaguje produkcją i wyrzutem szeregu substancji, m.in. histaminy czy przeciwciał IgE (immunoglobulin typu E). Rezultatem jest powstanie stanu zapalnego, który w przypadku alergii pokarmowych dotyczy zwykle skóry, ale często też układu pokarmowego.
Objawy:
- świąd,
- rumień, krostki, strupki, grudki, nadżerki, wyłysienia,
- zapalenie zewnętrznych przewodów słuchowych,
- biegunka, zaparcia, wzdęcia, nieregularność wypróżnień,
- wymioty.
Diagnostyka i rozpoznanie alergii pokarmowej
Rozpoznanie, z jakim rodzajem alergii mamy do czynienia jest procesem trudnym i żmudnym. Dzieje się tak z tego powodu, że reakcja alergiczna nie musi pojawić się bezpośrednio po ekspozycji na alergen, a więc po zjedzeniu określonej substancji. Ponadto taka reakcja może utrzymywać się przez długi czas, często już po zaprzestaniu ekspozycji na dany alergen.
Ponadto, często trudno jest postawić ostateczną diagnozę, czy aby na pewno mamy do czynienia z alergią, czy jednak z nietolerancją pokarmową. Nietolerancja, w przeciwieństwie do alergii, to również nieprawidłowa reakcja, ale na różne składniki diety i nie jest w nią zaangażowany układ odpornościowy. Sztandarowym przykładem zarówno u ludzi, jak i u zwierząt może być nietolerancja cukru mlecznego – laktozy. W przypadku, gdy organizm produkuje za mało laktazy – enzymu, którego zadaniem jest rozkład laktozy – po spożyciu mleka i przetworów mlecznych obserwujemy takie objawy, jak: wzdęcia, przelewanie w jelitach, nadmierne gazy i biegunki.
Jakie alergie najczęściej trapią nasze psy?
Mimo tak dużej trudności diagnostycznej, odpowiedź na powyższe pytanie jest stosunkowo prosta. Psy, chorujące na alergie pokarmową najczęściej reagują na te białka w pożywieniu, które są podawane najczęściej. Właśnie z tego powodu tak często mówimy o uczulającym mięsie kurczaka, jako podstawowym alergenie – to ono było i jest głównym składnikiem karm komercyjnych i najczęstszym przysmakiem podawanym w domu.
Innymi produktami, na które psy są uczulone stosunkowo często, są nabiał, jagnięcina i jaja.
Alergizować mogą także białka roślinne, na przykład białko zawarte w pszenicy, kukurydzy lub soi. TAK – alergia jest zawsze reakcją na białko, ale również w produktach roślinnych znajdują się ich śladowe ilości, jeśli nie są one oczyszczone technologicznie.
Pamiętajmy również o tym, że reakcje alergiczne często wywoływane są dodatkami i wypełniaczami, występującymi w żywności np. barwnikami, substancjami poprawiającymi smak.
Rozpoznanie alergii pokarmowej to ścisła współpraca diagnostyczna pomiędzy lekarzem, a właścicielem zwierzęcia.
Na rozpoznanie zawsze składają się trzy ważne etapy:
1. Wywiad – przeprowadzany w gabinecie wraz z badaniem klinicznym psa. Zbieramy wszystkie niezbędne informacje, dotyczące otoczenia psa od początku jego życia.
2. Dieta eliminacyjna – może przebiegać poprzez rozpoczęcie diety monobiałkowej lub hydrolizowanej. Dieta monobiałkowa to taka, która zawiera białka do tej pory nieobecne w diecie psa. Może być to dieta gotowa lub domowa, przygotowywana przez właściciela samodzielnie. Jeśli dieta psa do tej pory była bardzo różnorodna, skłaniamy się raczej ku diecie hydrolizowanej. W diecie hydrolizowanej białko zostało „pocięte” na aminokwasy. W ten sposób układ immunologiczny psa nie „rozpozna” substancji, a więc nie zareaguje na nią wyrzutem histaminy. Dieta eliminacyjna powinna być ścisła i trwać minimum 4-12 tygodni.
3. Prowokacja – polega na ponownym włączeniu do diety składników pokarmowych, podejrzewanych o przyczynę alergii i obserwowaniu w tym czasie reakcji skórnych i żołądkowo-jelitowych. Etap prowokacji dla każdego ze składników powinien trwać od ok. 10 do ok. 14 dni. Jeśli w tym czasie nie pojawią się niepokojące objawy, możemy uznać, że dany pokarm jest dla psa obojętny. Zalecane jest prowadzenie przez właściciela dzienniczka żywieniowego psa z obserwacjami.
Jeśli objawy się pojawią, oznacza to, że pies najprawdopodobniej jest na dany pokarm uczulony.
Pies alergik – rady na przyszłość
Alergia pokarmowa to nie wyrok. Chory pies może funkcjonować zupełnie normalnie, a jego jedynym ograniczeniem jest unikanie alergenów pokarmowych, na które jest uczulony.
Należy dokładnie analizować etykiety ze składem karm i nie sugerować się jedynie przednią etykietą opakowania. Częsta sytuacja: karma o nazwie „Lamb and rice” może posiadać w swoim składzie niewielkie ilości białka z kurczaka, np. po postacią skórek kurczaka, wątroby z kurczaka itp.
Należy również zwracać uwagę na jakość karmy. Jeśli w składzie zawarta jest ogólna informacja, dotycząca składników np. „podroby”, bez podania konkretnego ich źródła – takiej karmy nie powinniśmy podawać naszemu alergikowi.
Leczenie alergii polega również na miejscowym łagodzeniu objawów skórnych i żołądkowo-jelitowych np. za pomocą szamponoterapii, maści, probiotykoterapii. Ważna jest również dieta przeciwzapalna, bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz przeciwutleniacze.